NGHỆ THUẬT ỨNG DỤNG TRONG VĂN HÓA TRÀ PHƯƠNG ĐÔNG

Theo tư liệu cổ, khởi nguyên thì trà được xem như một loại thuốc, sau đó dần trở thành một loại thức uống. Về sau, cùng với sự tiến bộ và những thay đổi của đời sống, văn hóa, xã hội; qua thời gian việc uống trà đã được nâng lên thành thưởng thức trà và đỉnh cao là phát triển thành văn hóa trà đạo.

Nhiều loại dụng cụ độc đáo (trà cụ) đã được chế tác nhằm phục vụ cho nghệ thuật thưởng trà ở Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam. Mỗi một dụng cụ ngoài chức năng chính vốn có, bản thân còn là những tác phẩm nghệ thuật mang nhiều ý nghĩa nhân sinh về một thú vui tao nhã.

Trưng bày chuyên đề “Nghệ thuật ứng dụng trong văn hóa trà phương Đông” giới thiệu đến công chúng những nét đẹp trong văn hóa trà của một số nước phương Đông qua 267 hiện vật là các loại trà cụ tiêu biểu của các sưu tập hiện vật được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử - Thành phố Hồ Chí Minh, Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh và một số sưu tập tư nhân, được phân chia thành 03 nhóm hiện vật chính:

- Nhóm trà cụ Trung Quốc với 97 hiện vật như: Các loại ấm trà Tử Sa Nghi Hưng (hiệu đề Thế Đức, Lưu Bội, Mạnh Thần), bình trà, hộp đựng trà… bằng gốm được tráng men ngũ sắc, túy hồng, nhiều màu hay đồ pháp lam với hình dáng nho nhã, màu sắc rực rỡ đã góp phần tái hiện một phần nghệ thuật thưởng thức trà, pha trà với tư tưởng “uống trà tu đạo” của người Trung Quốc.

- Với nét tao nhã, xinh đẹp của các dụng cụ pha và uống trà theo nguyên tắc của trà đạo Nhật Bản là “Hòa Kính Thanh Tịch”, nhóm trà cụ Nhật Bản với 48 hiện vật là các bộ đồ trà hoàn chỉnh có xuất xứ từ những sản phẩm gốm bản địa của Nhật Bản và dòng gốm Annam Yaki (gốm An Nam) – vốn là loại gốm hoa lam của các lò Chu Đậu ở Đàng Ngoài thời Lê – Mạc (thế kỷ 16 – 17) được xuất khẩu sang thị trường Nhật.

- Không cầu kỳ như trà đạo của Nhật Bản, cũng chẳng phô trương như nghệ thuật trà Trung Quốc, văn hóa trà Việt vừa giản dị vừa đơn sơ như chính đời sống và tâm thức của người Việt. Nhóm trà cụ Việt Nam được thể hiện qua 122 hiện vật khá phong phú: Từ các bộ sưu tập gốm cổ thời Lý (thế kỷ 11 – 13), thời Trần (thế kỷ 13 – 15), gốm Việt Nam đặt hàng Trung Quốc sản xuất (thế kỷ 19), hoặc các dòng gốm nổi tiếng của Việt Nam như Chu Đậu, Bát Tràng ở miền Bắc; Sài Gòn, Lái Thiêu ở miền Nam…

Bên cạnh những hiện vật là các bộ trà cổ trong nghệ thuật thưởng trà, chuyên đề còn trưng bày môt số bộ trà mới của Công ty gốm sứ Minh Long I mang phong cách hiện đại kết hợp với hoa văn cổ điển gần gũi với văn hoá truyền thống Việt Nam. Đến với trưng bày, du khách còn có dịp được tìm hiểu về văn hóa thưởng trà của người Việt qua nghệ thuật pha chế, thưởng thức trà do Công ty Trà Việt phụ trách hướng dẫn và biểu diễn.

Trưng bày “Nghệ thuật ứng dụng trong văn hóa trà phương Đông” cùng các hoạt động biểu diễn nghệ thuật pha trà truyền thống sẽ được mở cửa từ ngày 12/11/2015 đến hết tháng 05/2016 tại Bảo tàng Lịch sử - Thành phố Hồ Chí Minh, số 02 Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Bến Nghé, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh.